Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը (ՄԻԵԴ) 2020 թվականի սեպտեմբերի 27-ից արդեն մի քանի հարցումներ է ստացել, որոնք վերաբերում են ժամանակավոր միջոցների (interim measures) ընդունմանը Լեռնային Ղարաբաղի և նրա շուրջ շարունակվող զինված հակամարտությանը վերաբերող միջպետական հայտարարությունների համատեքստում: Այս մասին ասված է ՄԻԵԴ-ի տեղեկատվական հաղորդագրության մեջ։
Սեպտեմբերի 29-ի իր որոշման մեջ դատարանը կիրառել է կանոնակարգի 39-րդ կանոնը՝ կոչ անելով ինչպես Ադրբեջանին, այնպես էլ Հայաստանին ձեռնպահ մնալ այնպիսի ռազմական գործողություններ ձեռնարկելուց, որոնք կարող են հանգեցնել քաղաքացիական բնակչության իրավունքների մասին կոնվենցիայի խախտմանը, ներառյալ նրա կյանքին և առողջությանը սպառնացող վտանգը, և կատարել կոնվենցիայով ստանձնած պարտավորությունները, մասնավորապես՝ Կոնվենցիայի 2-րդ հոդվածի (կյանքի իրավունք) և 3-րդ հոդվածի (խոշտանգումների բացառում) կատարումը:
Հոկտեմբերի 6-ին դատարանը որոշեց կրկին կիրառել 39-րդ կանոնը՝ այժմ կոչ անելով բոլոր այն պետություններին, որոնք ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն ներգրավված են հակամարտության մեջ, ներառյալ Թուրքիան, ձեռնպահ մնալ քաղաքացիական բնակչության իրավունքների մասին կոնվենցիայի խախտմանը նպաստող գործողություններից և կատարել կոնվենցիայով ստանձնած իրենց պարտավորությունները:
Հետագայում՝ հոկտեմբերի 18-ին, Հայաստանի կառավարությունը հարցում էր ուղարկել Ադրբեջանին՝ հայտարարելով ռազմագերիների և հակամարտության ընթացքում գերված այլ անձանց հետ վարվելիս միջազգային մարդասիրական իրավունքի խախտումների մասին։
Հոկտեմբերի 26-ին Ադրբեջանի կառավարությունը հարցում է ուղարկել Հայաստանի հետ կապված, մասնավորապես, պնդելով, որ քաղաքացիական օբյեկտները հարձակման են ենթարկվում:
ՄԻԵԴ-ը նշում է, որ թեև այս երկու միջպետական հարցումները հիմնված են լուրջ մտահոգությունների վրա, դրանք շոշափում են մի քանի հարցեր, որոնք չեն առնչվում դատարանի իրավասությանը: Ինչ վերաբերում է կոնվենցիային համապատասխան անձանց իրավունքներին վերաբերող խնդրանքներին, ապա կրկին ընդգծվում է, որ սեպտեմբերի 29-ի և հոկտեմբերի 6-ի վերոհիշյալ որոշումներում կոնկրետ հիշատակվում են քաղաքացիական անձանց իրավունքները, այլև կոչ է արվում բոլոր համապատասխան պետություններին կատարել կոնվենցիայով ստանձնած իրենց պարտավորությունները: Վերջին արտահայտությունը ներառում է նաև հակամարտության ընթացքում գերված անձանց և նրանց կոնվենցիոն իրավունքները:
Այս պարագայում դատարանը եզրակացնում է, որ միջպետական նոր հարցումներում բարձրացված հարցերն այնքանով, որքանով դրանք վերաբերում են Կոնվենցիայով նախատեսված իրավունքներին, ընդգրկվում են արդեն ընդունված որոշումներով։ Դատարանը հաստատում է այդ որոշումները և հիմք չի տեսնում կանոն 39-ի համաձայն Լրացուցիչ Ընդհանուր միջոցառումների համար։
Դատարանը ստացել է նաև բազմաթիվ խնդրանքներ՝ համաձայն 39-րդ կանոնի, որոնք վերաբերում են առանձին գերիներին, որոնք ներկայացվել են կամ Հայաստանի և Ադրբեջանի կառավարությունների, կամ գերիների հարազատների կողմից։ Այս դեպքերում դատարանը կասեցրեց 39-ի կանոնների քննությունը և առաջարկեց պատասխանող կառավարությանը ներկայացնել տեղեկատվություն, թե արդյոք նշված անձինք առևանգվել են, և եթե այո, ապա ինչ պայմաններում են նրանք ներկայումս պահվում, ներառյալ ցանկացած բժշկական զննություն կամ բուժում, որոնց նրանք ենթարկվել են:
Դատարանը այդ խնդրանքները կպահի տեսադաշտում, ասված է ՄԻԵԴ-ի հաղորդագրության մեջ: Այս կապակցությամբ ՄԻԵԴ-ը փաստում է զինված հակամարտության ժամանակ գերեվարված անձանց պաշտպանության միջազգային մեխանիզմների գոյությունը և կոչ է անում ինչպես Հայաստանին, այնպես էլ Ադրբեջանին մասնակցել համապատասխան ընթացակարգերին: