Իրանի ԱԳ նախարար Հոսեյն Ամիր Աբդոլլահիանի հետ այսօր կայացած հանդիպմանը նրա ռուս գործընկեր Սերգեյ Լավրովը հույս է հայտնել, որ Թեհրանի և Բաքվի միջև հակասությունները ժամանակավոր են և շուտով կհաղթահարվեն, բացի այդ, Ադրբեջանը կմիանա ՌԴ-Իրան համատեղ նախագծերին, այդ թվում «Հյուսիս-հարավ» տրանսպորտային միջանցքին։ Մյուս կողմից Իսրայելում Ադրբեջանի դեսպանատուն բացելու համար Թել-Ավիվ է ժամանել Ջեյհուն Բայրամովը։ Armenia Today-ի հետ զրույցում քաղաքագետ Դավիթ Հարությունովը մեկնաբանել է տարածաշրջանի վրա այս զարգացումների հնարավոր ազդեցությունները։
«ՌԴ-ն հակված է նրան, որ Բաքվի և Իրանի հակասությունները կարգավորվեն, քան որ ռուսական կողմի համար Ադրբեջանը կարևոր տրանզիտային հանգույց է դեպի Իրան», – նշեց Հարությունովը։ Մյուս կողմից, ըստ քաղաքագետի, պատժամիջոցների պայմաններում Իրանի նշանակությունը ՌԴ-ի համար տնտեսական և տրանզիտային առումով շատ բարձր է և ինչքան Ադրբեջանի և Իրանի հարաբերությունենրը վատ լինեն, ապա այդ նախագծերը, որոնց մասին խոսվում է, դժվար կլինի իրականացնել։ Խոսքն, ըստ փորձագետի, գնում է «Հյուսիս-հարավ» միջանցքի մասին, որն Իրան-Ադրբեջան հատվածներով դեպի ՌԴ տրանզիտային ճանապարհի մասն է։
Ըստ փորձագետի՝ Լավրով-Աբդոլլահիան հանդիպումը բացի տարածաշրջանային ենթատեքստից ունի նաև լայն աշխարհաքաղաքական օրակարգ՝ կապված Միջուկային ծրագրի շուրջ Իրանի բանակությունների, Սիրիայում ստեղծված իրավիճակի, ինչպես նաև Ուկրաինայում ընթացող պատերազմի շուրջ ռազմական համագործակցության առումով։
Ինչ վերաբերվում է Ադրբեջան-Իսրայել հարաբերություններին, ապա, ըստ Հարությունովի, Իսրայելը գնալով դառնում է Ադրբեջանի առանցքային ռազմական, ռազմատեխնիկական գործընկերը։ «Պատահական չէ, որ Բայրամովի այցի զգալի մասնաբաժինը հենց այդ առումով է, քանի որ գրեթե բոլոր հայտարարություններում խոսվում է ռազմական և ռազմատեխնիկական համագործակցության մասին, ինչը նաև ապագայում շարունակվելու միտում ունի», – նշեց քաղաքագետը։
«Իսրայելի հետ Ադրբեջանի այդ ակտիվությունն իր հերթին Իրանի հետ Ադրբեջանի հարաբերությունների վրա է բացասաբար ազդում, բայց այս պահին այդ ուղղությամբ որևէ փոփոխություն չի լինի, քանի որ այդ հարաբերություններն ու համագործակցութունը ռազմակավարական նշանակութուն ունեն Ադրբեջանի համար։ Այսինքն՝ իրենք դժվար թե Իրանի ճնշմանը ինչ-որ կերպ ենթարկվեն», – նշեց քաղաքագետը։
Ըստ փորձագետի՝ Հայաստանի համար այս իրավիճակը դրական չէ այն առումով, որ Հայաստանի դուրս տարածաշրջանային տրանզիտային միջանցքները լրջորեն ազդում են ռուսական կողմի դիրքորոշումների վրա՝ կապված մեր տարածաշրջանում ինչ-որ գործընթացերի վրա։
«Իսրայելի ու Ադրբեջանի միջև հարաբերոթյունները ևս բացասական են ազդում մեր տարածարշրջանի վրա այն առումով, որ բացի այն, որ Ադրբեջանն այդ համագործակցության արդյունքում հզորանում է, դա առաջացնում է շատ կարևոր լարվածության հանգույց Ադրբեջանի ու Իրանի միջև, ու դա իր մեջ պոտենցիալ ներուժ ունի վերածվելու ավելի լայնածավալ կոնֆլիկտի»,-նշեց Հարությունովը։ Այս վերջին հանգամանքն, ըստ նրա, Հայաստանի համար դրական է այն առումով, որ Իրանն այդ դեպքում ավելի ակտիվ է աջակցում Հայաստանի դիրքորոշմանը ու որոշակի ռազմական ճնշում է գործադրում Ադրբեջանի վրա տարբեր ռազմական դեմոնստրացիաների ճանապարհով։
«Բայց, ընդհանուր առմամբ, այդ ամեն ինչը բերում է նրան, որ լարվածությունը տարածաշրջանում պահպանվում է ու իմ կարծքով կշարունակվի պահպանվել»,-նշեց Հարությունովը։
ՌԴ-ի և Իրանի ԱԳ նախարարների միջև այսօ կայացած մամուլի ասուլիսի ժամանակ Լավրովը հույս էր հայտնել, որ Բաքվի և Թեհրանի միջև հարաբերություններում հակասությունները ժամանակավոր բնույթ են կրում և շուտով կհաղթահարվեն: «Դա կնպաստի Ռուսաստանի, Իրանի և Ադրբեջանի եռակողմ համագործակցության առաջխաղացմանը, այդ թվում նաև Հյուսիս-Հարավ միջազգային տրանսպորտային միջանցքի նախագծերի իրականացման գործում», – ասել է նա:
Հիշեցնենք, որ Ջեյհուն Բայրամովը մարտի 28-ին այցով ժամանել է Իսրայել: Թել Ավիվում նա կմասնակցի Իսրայելում Ադրբեջանի դեսպանատան բացման արարողությանը, որն առաջինն է ադրբեջանա – իսրայելական հարաբերությունների պատմության մեջ: Ադրբեջանն այդպիսով դարձավ առաջին շիա երկիրը, որը հայտարարեց Իսրայելում դեսպանատուն բացելու մասին:
