Միջազգային քրեական դատարանի նախկին գլխավոր դատախազ, միջազգային իրավունքի ոլորտում առաջատար փորձագետ Լուիս Մորենո Օկամպոն Ադրբեջանի կողմից Լաչինի միջանցքի արգելափակումը ճանաչել է որպես Լեռնային Ղարաբաղի հայ բնակչության «ցեղասպանություն»։ Նա այսպես է արձագանքել Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյանի խնդրանքին՝ փորձագիտական եզրակացություն տալու, թե արդյոք Լեռնային Ղարաբաղի շրջափակումը ցեղասպանություն է։
Օկամպոն բացատրել է, թե ինչու պետք է Ադրբեջանի արարքը համարել ցեղասպանություն Լեռնային Ղարաբաղի էթնիկ հայերի դեմ։ Նա վկայակոչել է Ցեղասպանության մասին կոնվենցիայի 2-րդ հոդվածը՝ միտումնավոր պայմանների ստեղծումը խմբի համար, որը հաշվարկված է նրա ֆիզիկական ոչնչացման համար։
ՄՔԴ-ի նախկին դատախազն ընդգծել է, որ չնայած դիակիզարաններ և մաչետեով հարձակումներ չկան, սովը ցեղասպանության անտեսանելի զենք է։ «Առանց անհապաղ կտրուկ փոփոխությունների, հայերի այս խումբը մի քանի շաբաթվա ընթացքում կոչնչացվի»,- պարզաբանել է նա։
Նա նշել է, որ Լեռնային Ղարաբաղի էթնիկ հայերի սովամահությունը ներկայացնում է ցեղասպանության արխետիպը՝ բնաջնջմանն ուղղված կենսապայմանների պարտադրման միջոցով։ «1915 թվականին թուրք կառավարիչների կողմից հայերի նկատմամբ վերաբերմունքը ցեղասպանության դրույթի պարադիգմն է, որը վերաբերում է կենսապայմանների պարտադրմանը», – ասել է Օկամպոն:
Նախկին դատախազն ընդգծել է, որ ողջամիտ հիմքեր կան ենթադրելու, որ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը ցեղասպանական մտադրություններ ունի։ Օկամպոն նշել է, որ Ալիևը միտումնավոր արգելափակել է Լաչինի միջանցքը նույնիսկ այն բանից հետո, երբ Արդարադատության միջազգային դատարանի որոշումներով տեղեկացվել է իր գործողությունների հետևանքների մասին։
«Լինելով այս ոլորտում որոշակի փորձ ունեցող անձնավորություն՝ ես պատիվ ունեմ իմ ներդրումն ունենալ՝ ներկայացնելով անաչառ զեկույց, և պատրաստ եմ օգնել ցանկացած կողմի, որը փորձում է կանխել հայկական խմբի ոչնչացումը Լեռնային Ղարաբաղում»,- եզրափակել է նախկին գլխավոր դատախազը։
Արցախի նախագահը հուլիսի 29-ին ուղարկված նամակով Օկամպոյին խնդրել է փորձագիտական եզրակացություն տալ, թե արդյոք Արցախի սրացող շրջափակումը ցեղասպանություն է։ Ավելի ուշ՝ հուլիսի 31-ին, ՄՔԴ նախկին դատախազը խոստացել էր ուսումնասիրել հարցը և իր կարծիքը հայտնել։ Օկամպոն նշել էր, որ պետք է փաստերի հիման վրա վերլուծի Ադրբեջանի իշխանությունների մտադրությունները։
