ՄՔԴ-ի նախկին դատախազ Լուիս Մորենո Օկամպոն կոչ է արել հայերին համաշխարհային շարժում սկսել Բաքվում ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության համաժողովին (COP29) ընդառաջ՝ պահանջելով ազատ արձակել հայ ռազմագերիներին և քաղբանտարկյալներին Ադրբեջանի բանտերից։
«Հայ համայնքի ղեկավարները և քաղաքացիական ակտիվիստները պետք է մոբիլիզացնեն համաշխարհային հանրությունը՝ լրագրողներից մինչև կլիմայի ակտիվիստներ, այս սկզբունքներն իրականացնելու համար (միջազգային իրավունքի – խմբ.): Օգտագործելով ժամանակակից տեխնոլոգիաները՝ դուք կարող եք ուժեղացնել ձեր ձայնը և ապահովել Կլիմայի փոփոխության և ցեղասպանության հանցագործության կանխարգելման կոնվենցիաների համապատասխանությունը»,- ասել է Օկամպոն բաց նամակում։
Իրավապաշտպանը շարժման նպատակ անվանել է ՄԱԿ-ի համաժողովի անցկացումը, որն իսկապես խորհրդանշում է խաղաղություն և նշանավորվում է Բաքվից հայ բանտարկյալների և քաղբանտարկյալների ազատ արձակմամբ։ Նա ընդգծել է, որ ԱՄՆ Մարդու իրավունքների պետդեպարտամենտը լուրջ խնդիրներ է գտել Ադրբեջանում դատական համակարգի անկախության հետ կապված, ինչը հայ բանտարկյալների վերադարձն ու քաղբանտարկյալների ազատ արձակումը դարձնում է արդարադատության միակ կենսունակ ճանապարհը։
Օկամպոն նշել է, որ COP29-ի նկատմամբ ճիշտ մոտեցումը կօգնի լուծել մեր ժամանակի երկու խնդիր՝ կլիմայի փոփոխությունը և ցեղասպանությունների սպառնալիքը։ Նա հիշեցրել է, որ Կլիմայի փոփոխության մասին ՄԱԿ-ի շրջանակային կոնվենցիան ուղղված է հիմնականում հանածո վառելիքի պատճառով առաջացած ջերմոցային գազերի արտանետումների կրճատմանը, մինչդեռ Ադրբեջանում դրանք կազմում են արտահանման եկամուտների մոտ 90%-ը։
Առաջին քայլը, որը նախանշել է ՄՔԴ նախկին դատախազը, մեդիա արշավի մեկնարկն էր՝ օգտագործելով #StopGreenwashGenocide, #FreeArmenianHostages և #FreePoliticalPrisoners հեշթեգերը:
«Այս հեշթեգներով սոցիալական լրատվամիջոցների ամենօրյա գրառումները թափ կստեղծեն և կգրավեն այլ համայնքների և կարևոր լրատվամիջոցների ուշադրությունը: Այս համակարգված գործողությունը կստիպի COP29-ին մասնակցող լրագրողներին, պատվիրակներին և հասարակական կազմակերպություններին պատասխան պահանջել Ադրբեջանից հայ պատանդների և քաղբանտարկյալների վերաբերյալ»,- պարզաբանել է նա։
Իրավապաշտպանը 1915 թվականի ցեղասպանության մոխիրներից վերածնված հայ ժողովրդին անվանել է մարդկային տոկունության և աննկուն ոգու վկայություն։
«Դուք ունեք նվիրում, հասանելիություն և վճռականություն՝ ղեկավարելու այս փոխակերպիչ շարժումը: Մոբիլիզացնելով գլոբալ համայնքները՝ դուք կարող եք ապահովել, որ COP29-ն անդրադառնում է ոչ միայն կլիմայի փոփոխությանը, այլև մարդու իրավունքներին և արդարությանը: Հայե՛ր, եկել է այս շարժումը ղեկավարելու ժամանակը։ Տեղադրեք, մեկնաբանեք և օգտագործեք ձեր ձայնը: Ես և շատ ուրիշներ կգնանք ձեր հետևից»,- եզրափակել է ՄՔԴ նախկին դատախազը։
2023 թվականի դեկտեմբերին Հայաստանն աջակցություն էր հայտնել COP29 համաժողովն ընդունելու Ադրբեջանի դիմումին։ Փարիզի քաղաքապետ Անն Իդալգոն և մի շարք այլ ֆրանսիացի քաղաքական գործիչներ դեմ էին արտահայտվել Բաքվում COP29-ի անցկացմանը։ Հունիսին Գերմանիայի Բոնն քաղաքում բողոքի ցույցեր էին տեղի ունեցել՝ ընդդեմ Ադրբեջանում համաժողովի անցկացման։ Ավելի ուշ Լեմկինի Ցեղասպանության կանխարգելման ինստիտուտը ՄԱԿ-ին կոչ էր արել համաժողով անցկացնելու կամ այլ երկրում կամ Բոննի COP29 քարտուղարության կենտրոնակայանում։
Հունիսի 19-ին Հայաստանի արտգործնախարարությունը նախազգուշացրել էր նոյեմբերին կայանալիք COP29-ից հետո նոր ագրեսիա սկսելու Ադրբեջանի մտադրության մասին։ Հուլիսի 21-ին Բաքուն հայտարարել էր Հայաստանին ՄԱԿ-ի կլիմայի համաժողովին հրավիրելու մասին։
