Բրիտանական The Guardian թերթը հոդված է հրապարակել հայ ռեժիսոր Սերգեյ Փարաջանովի «Նռան գույնը» ֆիլմից 1969 թվականին չհրապարակված կադրերով և հայտնել Փարաջանովի հավատարմությունը ֆիլմի միջոցով Հայաստանի և, ընդհանրապես, տարածաշրջանի ավանդական մշակույթը պահպանելուն։
Ֆիլմի շատ տեսարաններ խորհրդային իշխանությունների պահանջով չեն ներառվել վերջնական տարբերակում, սակայն դրանք ռեժիսորի երևակայության իսկական պտուղներն են, ասվում է հրապարակման մեջ։ Լուսանկարները ցուցադրվել են հոկտեմբերի 31-ից նոյեմբերի 10-ը Fabrica պատկերասրահում՝ բրիտանական Բրայթոն քաղաքում Cinecity կինոփառատոնի շրջանակներում:
Ֆոտոցուցահանդեսի համադրող և հոդվածի հեղինակ Դենիել Բերդը նշել է, որ ֆիլմում յուրաքանչյուր կինեմատոգրաֆիկ պահ մասամբ հիմնված է Սայաթ-Նովայի կյանքի դրվագների վրա, բայց, միևնույն ժամանակ, որպես դիրիժոր է ծառայում Փարաջանովի ֆանտազիաներին։ Կանոններից նման շեղումները հանգեցրել են նրան, որ խորհրդային իշխանությունները պնդել են փոխել «Սայաթ-Նովա» անունը, որն ի սկզբանե ընտրվել էր ռեժիսորի կողմից։
Բերդը մատնանշել է Փարաջանովի ցանկությունը՝ վերստեղծել այն աշխարհը, որտեղ ապրում էր Սայաթ-Նովան։ Այդ նպատակով ռեժիսորն ուսումնասիրել է դարաշրջանի «կազմությունը»՝ ճարտարապետություն, գեղանկարչություն, խճանկար, բնանկարներ և որմնանկարներ, որոնց միջոցով, ըստ ռեժիսորի, ձեռք է բերվել 18-րդ դարի Հայաստանի և Վրաստանի դիմանկարների և արվեստների իսկությունը։
Լուսանկարներից մեկում Փարաջանովը կանգնած է Դավիթ Գարեջա վանքի մոտ՝ Վրաստանի և Ադրբեջանի սահմանին, որտեղ 1967 թվականին տեղի էր ունեցել նկարահանումների մեծ մասը։ Հետին պլանում երևում են հայկական եկեղեցի, վրացական եկեղեցի և մզկիթ, որոնցից մեկը պահում է Փարաջանովը։ Լինելով թբիլիսահայ՝ Փարաջանովը ձգտել է ընդգծել Սայաթ-Նովայի կյանքի անդրազգային բնույթը, ասվում է հրապարակման մեջ։
Բերդը նաև մարգարեական է անվանել Փարաջանովի խաչքարի տեսարանը, որտեղ վանականները քանդակում են քարը, քանի որ «հոգևոր կյանքը բառացիորեն քանդակված էր բնապատկերից»:
«Խորհրդային Միության փլուզումից հետո հազարավոր խաչքարեր են ոչնչացվել, ուստի Փարաջանովի ճարտարապետությունն ու հուշարձանները հետնորդների համար լուսանկարելն այժմ մարգարեական է թվում»,- գրում է հեղինակը։
2023 թվականի նոյեմբերին ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն իր օրացույցում ներառել էր Շառլ Ազնավուրի և Սերգեյ Փարաջանովի հարյուրամյա հոբելյանները։ Երևանում հունվարի 9-ին բացվել էր կինոռեժիսորի հուշարձանը։ Փարաջանովի հարյուրամյակը նշվել է նաև Թբիլիսիում։ Մեր ընտրանիում են Փարաջանովից մեջբերումներ, որոնք նկարագրում են նրա կյանքը և ստեղծագործական կյանքը։
