Հայաստանը 2022 թվականին նախագահելու է Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպությունում (ՀԱՊԿ): Պաշտոնապես այդ կարգավիճակը Տաջիկստանից Հայաստանին է անցել կազմակերպության վերջին նստաշրջանում՝ 2021 թվականի սեպտեմբերին, իսկ այս տարվա վերջում բաժին կհասնի Բելառուսին:
Կազմակերպության անդամ երկրները ՝ Ռուսաստանը, Հայաստանը, Բելառուսը, Ղազախստանը, Ղրղզստանը և Տաջիկստանը, հերթով նախագահում են այդ կազմակերպությունում այբբենական կարգով: Գլխավոր քարտուղարը նշանակվում է երեք տարի ժամկետով ՝ առանց նախագահության, իսկ ահա Մշտական խորհրդի ղեկավար է դառնում նախագահող երկրի ներկայացուցիչը ։ Այժմ նա ՀԱՊԿ-ում հհ մշտական և լիազոր ներկայացուցիչ Վիկտոր Բիյագովն է, իսկ Հանրապետության վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը զբաղեցրել Է ՀԱՊԿ Հավաքական անվտանգության խորհրդի նախագահի պաշտոնը:Հայաստանի իշխանություններն ավելի վաղ ձևակերպել էին իրենց նախագահության առաջնահերթությունները ։ Դրանք ներառում են ՀԱՊԿ գործունեության արդյունավետության բարձրացումը, ինչպես նաև կազմակերպության ռազմական բաղադրիչի հետագա զարգացման հարցերը ։ Մնացած հարցերում հիմնական նպատակները մնում են ավանդական. դա ահաբեկչության, ծայրահեղականության, թմրանյութերի ապօրինի շրջանառության, միգրացիոն անվտանգության հակազդման ուղղությամբ պետությունների համատեղ գործունեության ամրապնդումն է:
ՀԱՊԿ – ի սեպտեմբերյան նստաշրջանում նշված նոր գերակայությունների թվում է կենսաբանական սպառնալիքներին դիմակայելը: Մասնավորապես, ՀԱՊԿ երկրների անվտանգության խորհուրդների քարտուղարների կոմիտեին կից կստեղծվի կենսաբանական անվտանգության հարցերով լիազորված մարմինների համակարգող խորհուրդ։
Մինչդեռ փորձագետները կարծում են, որ Երևանը կփորձի օգտագործել կազմակերպության նախագահությունը ՝ սեփական նպատակներին հասնելու համար՝ հաշվի առնելով նրա և ՀԱՊԿ ղեկավարության միջև որոշակի լարվածությունը, որը ծագել է Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ 2020թ.աշնանը հակամարտության գոտում իրավիճակի սրումից հետո: Հայաստանի իշխանությունները բազմիցս հայտարարել են հանրապետության սահմանը խախտելու մասին, սակայն օգնության պաշտոնական խնդրանքով չեն դիմել ՀԱՊԿ-ին։ «Հայաստանը հրապարակավ հայտարարում է, որ փաստաթղթեր է ներկայացնելու ՀԱՊԿ-ում, կամ պարզապես դիմում է, ասում է, որ ՀԱՊԿ-ն չի կատարում Հանրապետության պաշտպանության իր պարտավորությունները, բայց միևնույն ժամանակ պաշտոնական հարցում չի ուղարկում Երևան միավորմանը: Այսինքն ՝ ընթացակարգային պահերը չեն պահպանվում։ Քաղաքական մակարդակում Հայաստանը, բնականաբար, փորձելու է օգտագործել իր նախագահությունը, որպեսզի ինչ-որ ձևով իրավիճակն իր օգտին ծավալվի ։ Բայց, ինձ թվում է, դա դժվար թե հնարավոր լինի ՝ հաշվի առնելով կազմակերպության բնույթը», – ТАСС-ին պարզաբանել է Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի հետխորհրդային հետազոտությունների կենտրոնի ավագ գիտաշխատող Ստանիսլավ Պրիտչինը: Նրա կարծիքով, խնդիրն այն է, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանի մի շարք հատվածներ մինչև հիմա չեն սահմանազատված: «Հայաստանի տարածքային ամբողջականությանն սպառնացող վտանգը մեծամասամբ շատ քաղաքականացված բնույթ է կրում, որովհետև Հայաստանը որևէ քայլ չի ձեռնարկում, որպեսզի սահմանը պաշտոնապես ամրագրվի, որպեսզի հասկանալի լինի, թե որտեղ է սկսվում հայկական տարածքը։ Այդ ժամանակ դա հիմք կհանդիսանա ՀԱՊԿ-ին փաստաթղթեր ներկայացնելու համար՝ սահմանի խախտման մասին որոշում կայացնելու համար, – նշում է փորձագետը ։ – Առաջին քայլը, որն անհրաժեշտ է, որպեսզի ՀԱՊԿ-ին Հայաստանի պահանջներն ավելի շատ հիմքեր ունենան, դա Ադրբեջանի հետ սահմանի սահմանազատում և սահմանազատում է ։ Սա ամենակարևոր հարցն է, որը իրացման դեպքում շատ խնդիրներ է կառաջացնի»։
Հայ-ադրբեջանական սահմանի սահմանազատման և սահմանազատման գործընթացն արագ սկսելու անհրաժեշտության հարցը դարձել է Հայաստանի Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանի և ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար Ստանիսլավ Զասի հանդիպման առանցքային թեմաներից մեկը, որը դեկտեմբերի վերջին այցով գտնվում էր Երևանում:
