Ադրբեջանը պատասխանատու է ղարաբաղի հայերի իրավունքների և անվտանգության ապահովման համար, ներառյալ՝ առանց ահաբեկման կամ խտրականության իրենց տներում ապրելու իրավունքը․ քաղաքացիական բնակչության բռնի տեղահանումը ռազմական կամ այլ միջոցներով կարժանանա ԵՄ-ի խիստ պատասխանին, ասված է Եվրամիության արտաքին քաղաքականության և անվտանգության հարցերով բարձր ներկայացուցիչ Ժոզեպ Բորելի հայտարարության մեջ:
«ԵՄ-ն պատրաստ է համապատասխան միջոցներ ձեռնարկել, եթե իրավիճակը էլ ավելի վատթարանա»,- ասված է հաղորդագրության մեջ։
Նշվում է, որ Եվրամիությունը դատապարտում է Ադրբեջանի ռազմական գործողությունը Լեռնային Ղարաբաղի հայ բնակչության դեմ և ցավում է այս սրացման հետևանքով զոհերի և մարդկային կորուստների համար։
«Մենք ի գիտություն ենք ընդունել հրադադարի համաձայնագրի ձեռքբերման վերաբերյալ համապատասխան հայտարարությունները։ Մենք ակնկալում ենք ռազմական գործողությունների անհապաղ և ամբողջական դադարեցում և հրադադարի պահպանում»,- ասված է հաղորդագրության մեջ։
ԵՄ-ն Ադրբեջանին կոչ է արել անհապաղ և անխոչընդոտ մարդասիրական հասանելիություն ապահովել կարիքավոր բնակչությանը, այդ թվում՝ Լաչինի միջանցքի ամբողջական բացմամբ՝ ՄՔԴ-ի 2023 թվականի փետրվար և հուլիսյան հրամաններին համապատասխան: Մարդասիրական կազմակերպությունները պետք է կարողանան ազատորեն գործել. ԵՄ-ն և նրա անդամ երկրները պատրաստ են հրատապ մարդասիրական օգնություն ցուցաբերել։
ԵՄ-ն կոչ է արել նաև Բաքվի և Ղարաբաղի հայերին շտապ գնալ համապարփակ և թափանցիկ երկխոսության։
«ԵՄ-ն վերահաստատում է իր աջակցությունը Ադրբեջանի և Հայաստանի ինքնիշխանությանը և տարածքային ամբողջականությանը։ Մենք կոչ ենք անում Ադրբեջանին վերահաստատել իր միանշանակ հավատարմությունը Հայաստանի տարածքային ամբողջականությանը` համաձայն 1991թ. Ալմաթիի հռչակագրի»,- ասված է հաղորդագրության մեջ:
Նշվում է, որ ԵՄ-ն պատրաստ է շարունակել աջակցել Հայաստանի ժողովրդավարական ճանապարհով ընտրված իշխանություններին՝ կայունությանը, անվտանգությանը և երկրում ժողովրդավարական բարեփոխումների շարունակմանը և, որ Հայաստանում Եվրոպական միության առաքելությունը (ԵՄ) կշարունակի մշտադիտարկել և զեկուցել Ադրբեջանի հետ միջազգային սահմանի հայկական կողմում տիրող անվտանգության իրավիճակի մասին։
ԵՄ-ն կոչ է արել վերսկսել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև բանակցությունները բոլոր չլուծված հարցերի շուրջ՝ կապված խաղաղության պայմանագրի կնքման հետ և հայտնել, որ լիովին աջակցում է նման բանակցություններին։
«Եվրամիությունը լիովին հավատարիմ է կողմերի միջև երկխոսության խթանմանը, հատկապես Եվրոպական խորհրդի նախագահության հովանու ներքո՝ ԵՄ հատուկ ներկայացուցչի աջակցությամբ՝ ապահովելու կայուն խաղաղություն՝ ի շահ տարածաշրջանի բոլոր մարդկանց»,- ասված է հաղորդագրության մեջ:
Սեպտեմբերի 19-ին Ադրբեջանը լայնամասշտաբ հարձակում է սկսել Արցախի Հանրապետության նկատմամբ։ Վերջին տվյալներով կա 200 զոհ և 400 վիրավոր։ Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունը հայտարարել էր ԼՂ-ում զինված գործողություն սկսելու մասին։ Ադրբեջանի ՊՆ-ն նշել էր, որ, իբր, քաղաքացիական բնակչությունը և քաղաքացիական ենթակառուցվածքի օբյեկտները թիրախ չեն, շարքից հանվում են միայն «ռազմական թիրախները»:
ԼՂ-ում տեղակայված ռուսական խաղաղապահ զորակազմի հրամանատարության միջնորդությամբ պայմանավորվածություն էր ձեռք բերվել 2023 թվականի սեպտեմբերի 20-ի ժամը 13:00-ից մարտական գործողություններն ամբողջությամբ դադարեցնելու մասին, որի պայմաններն էին՝ հայկական զինված կազմավորումները վայր են դնում զենքերը, լքում մարտական դիրքերն ու ամբողջությամբ զինաթափվում, հանձնվում է ողջ սպառազինությունն ու ծանր տեխնիկան։
Պայմանավորվածության համաձայն՝ սեպտեմբերի 21-ին Եվլախում տեղի էր ունեցել Արցախի և Ադրբեջանի ներկայացուցիչների հանդիումը։ Ստեփանակերտը հայտնել էր, որ կողմերը հատուկ ընդգծել են, որ առկա բոլոր հարցերն անհրաժեշտ է քննարկել խաղաղ մթնոլորտում՝ հանդիպումները շարունակելու պատրաստակամությամբ։
