Ամերիկայի Հայ դատի հանձնախումբը (ANCA) ԱՄՆ կոնգրեսականների հետ խոսել է Արցախի վրա Ադրբեջանի հարձակման հետևանքների մասին։ ANCA-ի կառավարության հետ կապերի տնօրեն Թերեզա Երիմյանը և փաստաբանները կոչ են արել ԱՄՆ Կոնգրեսին պահանջել Ջո Բայդենի վարչակազմից պատժամիջոցներ կիրառել Ադրբեջանի դեմ՝ արցախահայության դեմ ագրեսիայի և ցեղասպան գործողությունների համար։
Նրանք կոչ են արել մարդասիրական օգնություն, այդ թվում՝ օդային ճանապարհով ուղարկել Հայաստանում գտնվող արցախցի փախստականներին և Արցախում դեռևս վտանգի տակ գտնվողներին։
ANCA-ն պահանջել է ամերիկացի և միջազգային դիտորդներ տեղակայել հումանիտար միջանցքի երկայնքով՝ ապահովելու հայերի անվտանգությունն ադրբեջանական ագրեսիայից և հարգել Ազատության աջակցության ակտի 907-րդ ուղղումը, որն արգելում է ռազմական օգնությունն Ադրբեջանին։
Կազմակերպության առցանց ճեպազրույցը համախմբել է ԱՄՆ Կոնգրեսի ավելի քան 80 գրասենյակներ և Ստեփանակերտի բնակիչների՝ նկարագրելու հումանիտար ճգնաժամը, որի հետևանքով հարյուրավոր մարդիկ զոհվեցին, տասնյակ հազարավոր մարդիկ տեղահանվեցին, զրկվեցին կացարանից, սննդից և դեղորայքից:
ANCA-ի ճեպազրույցն ԱՄՆ Կոնգրեսին համընկավ ԱՄՆ ՄԶԳ տնօրեն Սամանթա Փաուերի և ԱՄՆ պետքարտուղարի օգնական պաշտոնակատարի Յուրի Քիմի Երևան ժամանման հետ։ «Վերջին երեք տարիների ընթացքում, չնայած Կոնգրեսի անդամների, ԱՄՆ հայ համայնքի ներկայացուցիչների և էթնիկ, մարդու իրավունքների և կրոնական խմբերի կոալիցիայի բազմակի կոչերին, Բայդենի վարչակազմը հրաժարվել է ԱՄՆ-ի մարդասիրական օգնությունն ուղարկել Արցախ՝ շարունակելով տրամադրել ռազմական օգնությունը Ալիևի կոռումպացված ռեժիմին»,- ասված է հաղորդագրության մեջ։
Սեպտեմբերի 19-ին Ադրբեջանը լայնամասշտաբ հարձակում էր սկսել Արցախի Հանրապետության նկատմամբ։ Վերջին տվյալներով` կա 200 զոհ և 400 վիրավոր։ Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունը հայտարարել էր ԼՂ-ում զինված գործողություն սկսելու մասին։ Ադրբեջանի ՊՆ-ն նշել էր, որ, իբր, քաղաքացիական բնակչությունը և քաղաքացիական ենթակառուցվածքի օբյեկտները թիրախ չեն, շարքից հանվում են միայն «ռազմական թիրախները»:
ԼՂ-ում տեղակայված ռուսական խաղաղապահ զորակազմի հրամանատարության միջնորդությամբ պայմանավորվածություն էր ձեռք բերվել 2023 թվականի սեպտեմբերի 20-ի ժամը 13:00-ից մարտական գործողություններն ամբողջությամբ դադարեցնելու մասին:
Ըստ համաձայնության՝ սեպտեմբերի 21-ին հանդիպում էր տեղի ունեցել Եվլախում։ Ադրբեջանի նախագահի հատուկ հանձնարարությունների գծով ներկայացուցիչ Էլչին Ամիրբեկովը հայտարարել էր, որ Եվլախում տեղի ունեցած բանակցությունները կարող են հանգեցնել Բաքվի և Երևանի միջև խաղաղության պայմանագրի կնքմանը։ Սեպտեմբերի 21-ին՝ ավելի ուշ, պաշտոնական Ստեփանակերտը հայտարարել էր, որ գործնական մթնոլորտում անցած հանդիպման ընթացքում քննարկվել են երկուստեք կարևորություն ունեցող մի շարք հարցեր: Ըստ Ստեփանակերտի՝ կողմերը հատուկ ընդգծել են, որ առկա բոլոր հարցերն անհրաժեշտ է քննարկել խաղաղ մթնոլորտում՝ հանդիպումները շարունակելու պատրաստակամությամբ։
